Farby elewacyjne stosuje się w różnych etapach cyklu życia ocieplenia w celu odświeżenia elewacji, która wraz z upływem lat straciła swoją pierwotną barwę lub uległa zabrudzeniu, lub przemalowania nowej elewacji, która nie spełnia oczekiwań inwestora.
Producenci oferują szeroki wybór farb elewacyjnych. Dostępne są farby akrylowe, silikonowe, silikatowe, mineralne, a także ich kombinacje. Warto znać różnice między nimi, aby móc dokonać właściwego wyboru.
Aby w prosty sposób opisać różnice między poszczególnymi rodzajami farb, można stwierdzić, że w uproszczeniu:
- farby akrylowe to wyroby o bardzo niskiej nasiąkliwości, niskiej paroprzepuszczalności, stosunkowo niskiej cenie, ale i najniższym stopniu odporności na zabrudzenia i porastanie glonami,
- farby silikatowe to farby o średniej nasiąkliwości, wysokiej paroprzepuszczalności, średniej podatności na zabrudzenia i wysokiej odporności na porastanie glonami (ze względu na wysokie pH, które stanowi naturalną barierę, utrudniającą rozwój mikroorganizmów),
- farby silikonowe to farby o najniższej nasiąkliwości, wysokiej paroprzepuszczalności, wysokiej odporności na zabrudzenia i dość dobrej odporności na porastanie.
Farby będące kombinacjami powyższych rodzajów zazwyczaj łączą cechy obu rodzajów farb.
Znając wymienione wcześniej właściwości, można dobrać optymalny produkt dla konkretnego obiektu. Jednak w przypadku wyboru farby nie tylko jej rodzaj jest decydującym czynnikiem. Ważny jest również rodzaj podłoża, na którym farba będzie stosowana. Żadna z norm nie określa rodzaju podłoża pod konkretną farbę. Gdzie zatem szukać takich zaleceń? Odpowiedź na to pytanie znaleźć można np. w “Wytycznych wykonawstwa ETICS”, wydanych przez Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń i dostępnych na stronie internetowej stowarzyszenia.
Ogólna zasada mówi, że rodzaj farby powinien być taki, jakie jest podłoże, czyli jeśli podłożem jest tynk akrylowy, farba również powinna być akrylowa, jeśli silikatowe, to farba silikatowa itd. Wyjątkiem jest farba silikonowa, która z uwagi na swoje parametry może być stosowana na każdym podłożu. Zastosowanie się do tych zaleceń pozwoli na uniknięcie niepożądanych efektów, takich jak spękanie czy odspojenie nowej farby od podłoża. Może do tego dojść na przykład w przypadku zastosowania farby o niskiej paroprzepuszczalności na podłoże o niskim oporze dyfuzyjnym.
Poznaj: Najważniejsze cechy systemów ETICS
Farba elewacyjna powinna być wybierana już na etapie projektowania budynku, które powinno uwzględniać m.in. konkretne parametry fizykochemiczne produktu, zazwyczaj określone w kartach technicznych. Warto tu wspomnieć chociażby o paroprzepuszczalności. I tak, o ile paroizolacyjność pierwszego malowania może być pominięta w obliczeniach, to drugie i kolejne malowanie w połączeniu z podłożem o niskiej dyfuzji (np. stary tynk lub stare warstwy farby) może dawać wartości, które uniemożliwią na przykład stosowanie farby na systemie z wełną mineralną.
Jak wybrać kolor farby?
Mówiąc o farbach elewacyjnych, nie da się nie wspomnieć o ich kolorach, istnieje bowiem kilka reguł, o których warto pamiętać. Na rynku dostępnych jest kilka ogólnych systemów oznaczania barw, np. NCS i RAL, jak również ogromna liczba tzw. kolorów autorskich, charakterystycznych dla danego producenta.
Gotowe palety oferują barwy od jasnych (pastelowych) aż po nasycone czy wręcz jaskrawe. Decydując o kolorze, ma się zazwyczaj do dyspozycji wzornik demonstrujący kolor na próbkach wielkości kilku-kilkunastu centymetrach kwadratowych. Częste są niestety przypadki, że kolor ładnie wyglądający na wzorniku na ścianie okazuje się być zbyt nasycony. Warto więc kierować się zasadą, że należy wybrać kolor, który na próbniku wydaje się o ton za jasny. Tak wybrany kolor na ścianie da efekt, którego się spodziewamy. Wybór koloru o ton ciemniejszego często po pomalowaniu zdaje się zbyt mocny.
Współczynnik odbicia światła
Następną wartością, o której należy pamiętać, jest współczynnik odbicia światła. Zazwyczaj podawany jest on w wartościach procentowych lub dziesiętnych obok koloru na wzorniku. Określa on ilość światła, która ulega odbiciu. Zasada jest następująca: im kolor jest ciemniejszy, tym nagrzewa się mocniej, a im jaśniejszy, tym temperatura powierzchni w tym kolorze jest niższa.
Wynika z tego, że wraz ze wzrostem temperatury powierzchni sztywnych (np. elewacji) następuje ich rozszerzalność, czyli im bardziej powierzchnia się nagrzeje, tym jej wymiar się zwiększa. Nadmierne rozszerzanie się elewacji może prowadzić do pojawienia się spękań. Aby tego uniknąć, należy stosować kolory elewacji o współczynniku wyższym niż 20, o ile systemodawca nie określił innych wymagań.
Istnieją na rynku systemy, które pozwalają na malowanie elewacji kolorami o współczynniku niższym niż zalecany. Charakteryzują się one podwyższoną wytrzymałością, odpornością na rozszerzanie, ale są też odpowiednio droższe.
Tomasz Zembrowski, Stowarzyszenie na rzecz Systemów Ociepleń
