Elewacja pełni ważną rolę w wyglądzie każdego budynku, definiując przy tym charakter całej konstrukcji. Jest elementem, który bezpośrednio wpływa na sposób, w jaki odbierany jest dany obiekt, a także pomaga podkreślić jego estetykę i indywidualizm. Warto poznać najnowsze metody wykończenia ścian zewnętrznych, dzięki którym fasada będzie ładna i efektowna.
Chcąc nadać budynkowi wyjątkowy charakter, nie musimy sięgać po drogie materiały, takie jak drewno czy kamień. Nieograniczone możliwości nadania budynkowi indywidualnego stylu dają nam zewnętrzne tynki ozdobne, które pozwalają na stworzenie unikatowych wzorów, kolorów i faktur. Ta metoda wykończenia ścian elewacyjnych zdobywa coraz większą popularność zarówno w przypadku domów jednorodzinnych, jak i dużych osiedli mieszkaniowych.
Obecnie najczęściej wybierane przez inwestorów są tynki dekoracyjne typu „baranek” i „kornik”.
- W masie tynku typu „baranek” występują dwa rodzaje kruszyw o różnych kształtach, zmieszane ze sobą w odpowiednich proporcjach. Uzyskanie wzoru tego typu odbywa się poprzez zacieranie masy kolistymi ruchami.
- Tynk dekoracyjny typu „kornik” ma charakterystyczne podłużne wyżłobienia. Taką strukturę uzyskuje się poprzez różne techniki zacierania – ruchy poziome, pionowe, ukośne i okrężne.
Jednak tynki dekoracyjne można stosować również w celu uzyskania struktury podobnej do tradycyjnych materiałów, używanych do wykończenia elewacji. Tynki potrafią świetnie imitować drewno, kamień, cegłę klinkierową, beton architektoniczny czy nawet metal. Najważniejszą różnicą jest cena wykonania takiej elewacji – tynki dekoracyjne idealnie sprawdzą się, gdy chcemy, aby budynek wyróżniał się nowoczesną architekturą, ale jednocześnie ważny jest dla nas aspekt finansowy. Pozwalają one w łatwy i niedrogi sposób na uzyskanie różnorodnych i niepowtarzalnych struktur, a jedynym ograniczeniem jest tak naprawdę pomysłowość projektanta. Takie tynki można stosować na powierzchniach mineralnych, masach szpachlowych czy betonie. Często wykonuje się je na wierzchniej warstwie systemów ociepleń – jego wykonanie w pierwszej fazie nie odbiega od standardowego rozwiązania ETICS.
Tynki ozdobne mają formę gotowych mas o podwyższonej plastyczności, dzięki czemu są łatwe w modelowaniu. Uzyskanie docelowej struktury (np. drapanej, szczotkowanej czy sznurowanej) jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiedniej techniki aplikacji oraz specjalnych szablonów, form silikonowych oraz narzędzi do fakturowania. Uzyskany efekt „formowania” zależy również od jakości użytych materiałów.
Oczywiście warto pamiętać, że oprócz funkcji estetycznej, fasada pełni również rolę ochronną przed działaniem czynników zewnętrznych. Nowoczesne tynki dekoracyjne dają jednak nie tylko ciekawy efekt wizualny, ale pozwalają również cieszyć się trwałością i odpornością na czynniki atmosferyczne, takie jak opady czy promieniowanie UV. Są również bardzo łatwe w czyszczeniu, charakteryzują się odpornością na zabrudzenie i nie odkształcają się pod wpływem zmian temperatury lub wilgotności powietrza.
Tynki imitujące drewno
Choć drewno nadaje elewacji wyjątkowy charakter, należy pamiętać, że wymaga ono odpowiedniej pielęgnacji. Oprócz wysokiego kosztu samego surowca, należy wziąć pod uwagę koszty jego impregnacji i utrzymania, ponieważ zachowanie pierwotnych właściwości materiału wiąże się z regularną konserwacją elewacji. W przeciwnym wypadku drewno może stracić swoją barwę, mogą pojawić się na nim przeszarzenia, pęknięcia lub nieestetyczne zacieki. W przypadku wykonywania konserwacji samodzielnie należy również pamiętać, że cały proces może zająć nawet kilka dni.
Tynki dekoracyjne są o wiele tańsze w wykonaniu oraz utrzymaniu, ponieważ nie wymagają specjalnej konserwacji. Zabrudzoną powierzchnię można przemywać wodą pod niewielkim ciśnieniem. Dodatkowo są wolne od naturalnych wad drewna, takich jak pęknięcia, rysy, sęki czy kieszenie żywiczne. W przeciwieństwie do drewna naturalnego są również zupełnie odporne na korozję biologiczną i obecność szkodników.
Warstwy tynku dekoracyjnego należy nałożyć na zagruntowane wcześniej podłoże. Imitację słojów drewna uzyskuje się dzięki specjalnemu silikonowemu stemplowi – dopóki tynk jest świeży, wzór można korygować w dowolny sposób. Efekt pojedynczych desek uzyskuje się poprzez odznaczenie fug przy pomocy ostrego narzędzia, np. wkrętaka. Właściwy wygląd powierzchni uzyskuje się po zagruntowaniu tynku i pomalowaniu go impregnatem w wybranym kolorze.
Tynki imitujące kamień
Kamienne elewacje to bardzo eleganckie, ale i drogie rozwiązanie architektoniczne. Na szczęście na rynku istnieje bardzo duży wybór tynków imitujących płyty lub elementy z kamienia, takiego jak bazalt, gnejs, granit czy piaskowiec. Ten niezwykły efekt uzyskuje się dzięki dodatkowi w postaci drobnego kruszywa naturalnego.
Największą zaletą tynków imitujących kamień jest niższa cena i szybkość wykonania elewacji. Proces montażu kamienia tradycyjną metodą (tzw. suchą) jest dość skomplikowany i czasochłonny. Polega on na umieszczeniu płyt kamiennych na elewacji docieplonej wełną mineralną za pomocą specjalnego systemu mocowania (m.in. przy użyciu metalowych kotew, prowadnic).
Tynki ozdobne są znacznie mniej wymagające i o wiele łatwiejsze w utrzymaniu. Dobrze wykonany tynk potrafi do złudzenia przypominać naturalny kamień – ich odróżnienie wymaga dokonania oceny z bardzo bliskiej odległości.
Wykonanie tynku imitującego kamień powinno rozpocząć się od odpowiedniego przygotowania podłoża. W celu wykonania podziałów powierzchni elewacji na prostokąty (tak jak w przypadku płyt z kamienia naturalnego) lub inne, mniej oczywiste kształty, przed nałożeniem tynku należy przykleić na ścianę odpowiedni szablon. Użyty podkład będzie ostatecznie imitował spoinę, dlatego bardzo ważne jest dopasowanie jego koloru do koloru tynku.
Po wymieszaniu mieszanki kruszyw z bazą można rozpocząć nakładanie tynku. Możemy go aplikować na powierzchnie ręcznie lub za pomocą agregatu. Szablony są odrywane bezpośrednio po nałożeniu tynku.
Tynki imitujące cegłę
Największą wadą użycia tradycyjnej cegły do elewacji jest czasochłonny montaż na zasadzie ściany trójwarstwowej oraz wysoki koszt robocizny. Należy również zwrócić uwagę na odpowiednie zabezpieczenie cegieł przed wilgocią przed, podczas i po montażu.
Świetną alternatywę może stanowić zastosowanie tynków imitujących cegłę, których zwarta i nisko nasiąkliwa powierzchnia zapewnia odpowiednią ochronę przed czynnikami atmosferycznymi oraz osadzaniem się zabrudzeń z otoczenia.
Cały proces nakładania jest bardzo podobny do nakładania innych tynków dekoracyjnych. Efekt spoin uzyskuje się za pomocą szablonów, podobnie jak w przypadku tynków imitujących kamień.
Inną techniką jest tzw. wycinanie cegieł, które polega na wydrapywania fug w masie tynkarskiej za pomocą specjalnego przyrządu. Dzięki tej metodzie efekt imitacji jest bardziej naturalny, a fuga jest głębsza niż w przypadku użycia szablonu.
Niezależnie od metody, podłoże należy odpowiednio przygotować oraz nałożyć na nie warstwę tynku za pomocą stalowej pacy. Odpowiednio przecierając świeżo nałożony tynk, można dowolnie uformować jego strukturę. W ten sposób uzyskuje się efekt cegły gładkiej, chropowatej lub wzór cegły ręcznie formowanej.
Dzięki fakturowaniu za pomocą pędzla lub pacy możliwy jest efekt cegły postarzonej. Różne techniki aplikacji oraz ogromny wybór kolorów pozwala na swobodne kształtowanie powierzchni praktycznie każdej ściany.
Tynki imitujące beton
Moda na industrialny styl w architekturze nie mija od dekad, dlatego warto zapoznać się z nowoczesną metodą wykończenia, jaką jest nakładanie tynku z efektem betonu. Idealnie sprawdza się ona w przypadku nowoczesnych projektów, które mają na celu stworzenie wysublimowanych i efektownych form architektonicznych. Zastosowanie takiego tynku umożliwia uzyskanie zarówno porowatych powierzchni imitujących strukturę betonu po zdjęciu szalunków, jak i uzyskanie idealnie gładkiej powierzchni.
Na zagruntowane wcześniej podłoże nakładamy warstwę tynku. Efekt płyt betonowych uzyskuje się poprzez nacięcie powierzchni ostrym narzędziem. W ten sam sposób możliwa jest również imitacja śladów po śrubach i podkładkach szalunkowych.
Z kolei odwzorowanie charakterystycznych wżerów jest możliwe dzięki użyciu pacy szczotkowej. Pozostałe efekty artystyczne możemy uzyskać poprzez stemple do dekoracji, a nawet naprzemienne wydrapywanie i wygładzanie powierzchni zwykłą pacą. Po wyschnięciu i związaniu tynku należy nałożyć na ścianę specjalny impregnat.
Autor: Nicola Hariasz
