Jednym z priorytetów inwestorów budujących lub kupujących dom jest optymalizacja kosztów eksploatacji budynku. Szczególną uwagę zwraca się na wszelkie możliwości zmniejszenia zużycia energii potrzebnej do ogrzewania (a także klimatyzacji), ponieważ wydatki na ten cel mogą być istotną pozycją w domowym budżecie.
Wśród najbardziej skutecznych sposobów na poprawę efektywności energetycznej budynku czołową pozycję zajmuje ocieplanie ścian zewnętrznych, zwykle realizowane w technologii systemów ociepleń ETICS. Dobrze zaprojektowane, wykonane i konserwowane ocieplenie elewacji może zmniejszyć koszty ogrzewania nawet o połowę!
Oczywiście pod warunkiem, że zastosujemy materiały pochodzące z jednego systemu ociepleń – jest to bowiem złożony zestaw technologiczny, którego działanie zależy od wzajemnego dopasowania poszczególnych komponentów. Niedopuszczalne jest więc mieszanie produktów z różnych systemów. Ściany można ocieplać wykorzystując wyłącznie kompletne systemy dopuszczone do stosowania w Polsce (i objęte gwarancją producenta), gdyż tylko wówczas system może osiągnąć odpowiednią, przewidywaną trwałość, a co za tym idzie – wieloletni efekt termooszczędności.
Prace powinny być natomiast przeprowadzone zgodnie z projektem ocieplenia i według zaleceń producenta systemu określonych w karcie technicznej wyrobu.
Ważne jest także przestrzeganie zasad właściwej eksploatacji ocieplenia. Wszelkie uszkodzenia powierzchni i detali elewacji, stwierdzone podczas okresowych przeglądów budynków, trzeba natychmiast naprawić.
Jakie oszczędności daje ocieplenie fasad?
Aby pokazać, w uproszczony sposób, jakie oszczędności daje ocieplenie fasad, przyjmijmy modelowy dom jednorodzinny o powierzchni użytkowej 150 m2 oraz 180 m2 powierzchni elewacji netto. Ściany zewnętrzne budynku, wykonane z obustronnie otynkowanych bloczków gazobetonowych, osiągają średnią wartość współczynnika przenikania ciepła (U) około 0,80 W/m2K, co oznacza zapotrzebowanie na energię dla celów grzewczych w ilości ok. 10800 kWh w ciągu roku. Przy założeniu, że dom ogrzewany jest gazem ziemnym, roczny koszt ogrzewania potrzebnego dla zrekompensowania strat ciepła przez nieocieplone ściany wyniesie około 2200 złotych.
Ocieplając ściany takiego budynku warstwą styropianu o grubości 9 cm, można poprawić wartość współczynnika U przegrody do formalnie wymaganej obecnie – 0,30 W/m2K. To pozwoli zredukować koszty wspomnianych strat ciepła do kwoty około 950 złotych, a zatem roczna oszczędność wyniesie około 1250 złotych.
Jednakże, powiększając grubość warstwy styropianu do 15 cm, uzyska się bardzo korzystną wartość współczynnika przenikania ciepła ścian na poziomie 0,20 W/m2K. Dzięki temu zapotrzebowanie budynku na ciepło utracone w wyniku przenikania przez ściany zmniejszy się do około 3100 kWh rocznie, a koszty ogrzewania wyrównujacego tę stratę wyniosą 620 złotych. Tymczasem koszt pogrubienia warstwy ocieplenia o 6 cm wyniesie około 1500 złotych (będą to koszty dodatkowej grubości styropianu oraz nieznacznie zwiększonego zużycia zapraw systemu na powiększonych powierzchniach ościeży otworów elewacji oraz zwiększonej powierzchni podokienników zewnętrznych). Z wyliczeń tych wynika, że inwestycja w grubszą o 6 cm warstwę termoizolacji zwróci się w ciągu niespełna dwóch i pół roku eksploatacji domu.
Ryzyko mostków cieplnych
Oczywiście aby ocieplenie ścian zewnętrznych faktycznie pozwoliło osiągnąć poczynione wcześniej założenia (wynikające przede wszystkim z grubości i parametrów fizycznych warstwy termoizolacji), należy jak najbardziej ograniczyć występowanie mostków termicznych.
Jedynie te systemy ETICS, które oprócz materiałów podstawowych zawierają odpowiednio szeroką gamę produktów pomocniczych i akcesoriów, umożliwiają prawidłowe wykończenie miejsc podatnych na powstawanie mostków cieplnych. Przede wszystkim niezbędne są stosowne, systemowe rozwiązania do zabezpieczenia wszystkich miejsc szczególnych – styków ocieplenia z elementami stolarki i obróbkami blacharskimi, miejsc montażu akcesoriów zewnętrznych fasady czy punktów mechanicznego mocowania warstwy ocieplenia, jeśli takowe jest wymagane.
Zobacz:Jak ocieplić ściany zewnętrzne krok po kroku?
Mocowanie mechaniczne płyt termoizolacyjnych powinno odbywać się z zastosowaniem łączników termoizolowanych (termodyble), których talerzyki dociskowe są zagłębione w przygotowanych w warstwie termoizolacji otworach, zamykanych następnie zaślepkami izolującymi.
Umieszczane na ocieplonej elewacji elementy użytkowe i dekoracyjne (tablice adresowe, oprawy oświetleniowe, skrzynki alarmów, szyldy i inne wyposażenie) należy mocować tak, aby zapobiec przenikaniu metalowych łączników przez wszystkie warstwy przegrody. W zależności od masy i rozmiarów tych przedmiotów ich montaż odbywa się z użyciem krążków montażowych wytworzonych z wysokoefektywnych tworzyw termoizolacyjnych (PIR lub PUR) wklejanych w warstwie termoizolacji oraz wkręcanych w nią spiralnych elementów. Ta sama zasada dotyczy końcówek balustrad oraz wszelkiego rodzaju wsporników, które w tradycyjnym ociepleniu przenikają poprzez warstwy ocieplenia aż do powierzchni muru. Do ich zamocowania służą specjalne izolujące elementy montażowe, umożliwiające likwidację mostków cieplnych związanych z mocowaniem balustrad balkonowych, jak też samonośnych konstrukcji balkonowych, stalowych schodów zewnętrznych, itp.
Poza tym w układzie ociepleniowym do niezbędnego minimum należy ograniczyć udział przewodzących ciepło elementów metalowych. Tradycyjną, aluminiową listwę cokołową instalowaną wokół budynku powinna zastąpić listwa dwuczęściowa, która pozwoli przerwać liniowy mostek termiczny przebiegający u nasady ocieplenia.
Bardzo ważna jest też skuteczna ochrona elewacji przed wilgocią – poprzez zapewnienie szczelności układu ociepleniowego oraz możliwie najniższej nasiąkliwości warstw tynkarskich ocieplenia i ewentualnej powłoki końcowej. Dlatego wszystkie styki układu ociepleniowego z elementami konstrukcji oraz wyposażenia budynku należy uszczelnić, wbudowując na całej ich długości taśmę rozprężną lub zawierające taką taśmę specjalne listwy ościeżowe. Wymóg zapewnienia szczelności dotyczy także wszelkich dylatacji konstrukcyjnych, które powinny być powtórzone w warstwach ocieplania poprzez wbudowanie systemowego profilu dylatacyjnego lub dylatacyjnej taśmy rozprężnej.
Istotnym aspektem efektywności ocieplenia jest również odpowiednia trwałość układu ociepleniowego oraz jego odporność na uszkodzenia mechaniczne. Przy zachowaniu wymienionych wcześniej reguł, trwałość taką może zapewnić zastosowanie systemu o podwyższonej elastyczności warstw tynkarskich i wysokiej odporności na uderzenia, przy czym właściwości takie powinny znajdować potwierdzenie w aprobacie technicznej systemu. Podwyższona odporność systemu ociepleń może mieć szczególne znaczenie w przypadku zdarzeń losowych lub ekstremalnych zjawisk atmosferycznych, np. intensywnych opadów gradu.
Trzeba jeszcze raz podkreślić, że wysoką skuteczność ocieplenia ścian domu można osiągnąć wyłącznie przy zastosowaniu kompletnego systemu ETICS, przewidującego szczegółowe rozwiązania nie tylko powierzchni, lecz także wszystkich detali elewacji, zgodnie z projektem ocieplenia. Należy także zapewnić fachowe i rzetelne wykonawstwo robót. Warto przy tym pamiętać, że również pozostałe przegrody zewnętrzne obiektu, jak okna, drzwi, dach i ściany poniżej poziomu terenu, powinna charakteryzować odpowiednia izolacyjność termiczna.
Źródło: Andrzej Wanat, SSO
